Waarom eten we zoveel vlees?
Vanavond in de actualiteitenrubriek van de NCRV ‘Altijd Wat’ een reportage over het eten van vlees. Waarom eten we eigenlijk zoveel vlees? Waar komt dat vandaan? Bij mij kwam de vraag of ik dat in historische context kon zetten. Ja, natuurlijk kon ik dat, dus van de halve middag opnamen zal er vanavond anderhalve seconde een quote van mij langskomen, plus wat huppelende varkentjes in de kinderboererij van Zaltbommel. Daarom hier even wat opmerkingen in telegramstijl.
1. We fokken al zesduizend jaar vee in dit land en eten dus al heel lang vlees van gedomesticeerde varkens, runderen, schapen en geiten.
2. Deze gedomesticeerde dieren lijken niet meer op hun ‘wilde’ neefjes en nichtjes. Ze zouden zich maar moeizaam, of helemaal niet kunnen handhaven in de vrije natuur. Wij hebben ze bedacht, om het maar even cru te stellen.
3. Vlees kwam in de loop van de geschiedenis te staan voor welvaart en welvarendheid. Wie het goed had, at vlees. Hoe rijker, des te meer vlees. Voor het roosteren van een groot stuk vlees heb je om te beginnen een haard nodig, dus een schoorsteen en die had niet iedereen in de Middeleeuwen. Je hebt ook brandhout van hoge kwaliteit nodig om veel warmte te genereren.
4. In de tweede helft van de vorige eeuw zijn wij in Nederland overgeschakeld op de Intensieve Veeteelt, ondersteund door met groeihormonen verrijkt industrieel voedsel. Daardoor waren onze varkentjes eerder slachtrijp dan die in buitenlanden. Daarmee hebben we een mooi exportartikel bedacht. Vonden we toen. Ook de Nederlanders moesten meer vlees eten om al die varkens en kippen weg te werken. Het Productschap vlees startte reclamecampagnes om de huisvrouw te overtuigen dagelijks vlees op tafel te zetten. Dan was je pas een goede huisvrouw die het beste voor haar mannie en kinders op tafel zette. ‘Vlees, elke dag, u weet wel waarom’ en ‘kip, het meest veelzijdige stukje vlees’. Dat soort slogans en jingles. Betaalbaar vlees, liefst snel te bereiden, en in het weekend ook ‘groot’ vlees als een hele kip of een rollade, of veel vlees voor de barbecue, of het gourmetstel. We kunnen rustig vaststellen dat die campagnes effectief zijn geweest. Wat vroeger alleen voor de ‘rijken’ was, werd bereikbaar voor iedereen. Mission accomplished.
En nu zitten we dus met de gebakken peren (voedselconversie, diervriendelijkheid). En in een raar spagaat. Want op de kinderboerderij leren we onze kinderen varkentjes te knuffelen en schaapjes te aaien. Maar we vertellen ze er niet bij dat het kiloknallerkarbonaadje op hun bord van zo’n varkentje afkomstig is, maar dan eentje uit de varkensfabriek (ah zielig). Desgevraagd zei de beheerder van de kinderboerderij dat de varkens uit de kinderboerderij niet voor de consumptie waren, die mochten van ouderdom overlijden. Zelf haalde hij zijn lapjes bij de Keurslager. Logisch toch?
Ander thema: moet de overheid dan nu niet investeren in campagnes om onze vleesconsumptie weer af te wennen? En zo ja, hoe doe je dat dan?
Daar valt over te debatteren. Kijk vanavond maar. NCRV, Nederland 2, Altijd Wat, 21.05