Vijfschaft

 Maakt iemand nog wel eens vijfschaft? Of is dat heel erg vergeten en nog niet opgedoken? Echte winterkost is het en dus mag het recept wel weer eens afgestoft worden. Vijfschaft zegt iets over de vijf belangrijkste ingrediënten die er in gaan: bruine bonen, ui, wortel, aardappel, appel.  Het heet dus naar de groente die er in gaat en niet naar het vlees: spek en worst. Allemaal bewaargroenten, waar je de hele winter over kon beschikken. Zeker als je de appelen gedroogd had. Gedroogde appelen zijn meestal zoet, met een hoge stofdichtheid. Zoals de zoete bloemée.  
 
Vijfschaft

Dit heb je nodig: 250 gram bruine bonen, 3 in ringen gesneden uien,  350 gram winterwortelen in plakjes, 1 kilogram aardappelen in blokjes, 250 gram zuurkoolspek, 1 rookworst van goede huize, 2 appels in partjes, zout en versgemalen peper naar smaak.

En zo doe je het:  Zet de bruine bonen de avond te voren in de week in ruim koud water. Breng de bonen met het water waarin je ze geweekt hebt aan de kook met de uienringen, de blokjes aardappel en de wortels. Zet het vuur laag en laat alles een half uur koken. Doe dan het zuurkoolspek en de rookworst erbij. Laat alles een stief kwartiertje sudderen. Voeg dan de appelpartjes toe en laat alles nog een minuut of vijf garen. Maak af op smaak met peper en zout. Snijd het spek en de worst in plakken en dis op.

Vroeger ging er ook nog een half pakje boter door, maar dat zouden we nu niet meer nodig vinden met het spek en de worst. Het mag natuurlijk wel. Een beetje smokkelen mag van mij trouwens ook: een blik of pot bruine bonen versnelt het proces. En een restje gekookte aardappelen mag je ook nemen. En in plaats van zoete appels is een goudrenet ook wel leuk. En natuurlijk mag je er van mij ook een takje tijm in meekoken. Of een lik sambal brandal door doen. Net waar je zin in hebt.

Het plaatje is van een 19e-eeuwse groentekraam.