Zomerkoninginnen
We waren de seizoenen een beetje uit het oog verloren. Het hele jaar rond aardbeien, tomaten en kropsla gingen we normaal vinden. Nou doet deze zomer ook erg zijn best om ons de seizoenen te laten vergeten. Maar stel je eens voor hoe het is voor de fruitteler en kasloze tuinder die hun omzet moeten realiseren in dit bar natte weer. Denk je internationaal transport weg, dan betekent het gewoonweg minder van alles voor dezelfde hoeveelheid mensen. Voor de consument betekent het: leven met de producten die er zijn en daar het beste van maken. In De Ervarene en Verstandige Hollandsche Huyshoudster uit 1795 leert een moeder haar dochters juist met die seizoenen te leven en een deugdelijke huishouding te voeren. De zomer stond in het teken van inmaken. Moeder, dochters en de keukenmeid togen aan de slag. Zij zijn de ware zomerkoninginnen van de keuken. En hoeveel meisjes zouden nu nog zoveel over voedsel leren van hun moeder?
Lees maar even mee, ik hertaal en vat samen:
Je moet nu rozenbladeren verzamelen en daar rozenwater van laten distilleren en laat er enige van drogen in de zon, om in kasten en kabinetten te leggen, dat daar een fraaie reuk in verspreid. Ook moet een goede huishoudster niet vergeten de bloemen van de vlier te verzamelen en op azijn te zetten. Dat doe je ook met goudsbloemen. Je kunt ook de knoppen van de vlier plukken en op azijn zetten om als kappertjes te dienen.
In de maand juni geeft de moestuin ons meloenen, komkommers en pompoenen. Ook zijn er aardbeien en blauwe bessen, die zeer verfrissend zijn wanneer je ze met azijn en suiker eet, kersen en kruisbessen.
Gezond om te eten is nu ook de bloemkool en vroege witte kool, en er zijn nog peulen, tuinbonen en stambonen. Daarnaast zijn er prachtige artisjokken, wortelen en uien en keukenkruiden. Vergeet niet van alles in te maken voor later gebruik. Leg een voorraadje pimpernel aan, het meest heilzame kruid in de moestuin, vooral as men die op wijn zet. Een glaasje daarvan versterkt het hart, verkwikt het bloed en verwarmt de ziel. Trouwens, alle salade, en vooral de kropsla is heel gezond in deze tijd. En zowel de jonge toekruiden en alle warmoeskruiden zijn nu ‘rechttijdig’. Zuring is daarvan het beste, want het zuivert het bloed en verkwikt. Ook komkommerkruid en kervel hebben die werking, net zo als betonie, die je ook jong in warmoes en soep kunt doen.
Tot zover de groente en kruiden. Morgen over vis, vlees en gevogelte.
Het plaatje van de artisjok is ouder dan de tekst, komt uit de Hortus Eystettensis, net als de plaatjes van gisteren en eergisteren. 1612 dus, maar zo mooi, ik kon het niet laten.
Waarvoor zet je goudsbloemen op azijn? En waar zijn goudsbloemen verder nog nuttig voor?
Goudsbloemen zijn goed om thee van te zetten, en dus ook op azijn voor de vinaigrette. Ik zal er eens een apart blogje aan wagen.