Zeebenensoep

Bij het samenstellen van de VOC-lunch moest ik natuurlijk op zoek naar recepten met kaas. De hoofdsponsor van het Scheepvaartmuseum is natuurlijk Old Amsterdam. Ik pluisde de reisjournaals uit, maar kaas werd eigenlijk gewoon op beschuitjes gegeten. Dat was een makkie, beschuitjes met kaas vooraf. Maar verder? Uiteindelijk kwam ik terecht bij een ontbijtsoep, die de officieren in de eerste helft van de 18e eeuw aten.

Eind maart 1736 vergezellen Johanna en Maria Lammens hun broer Pieter naar Batavia; het schip Adrighem reist via de Kaap de Goede Hoop. Pieter heeft daar een mooie administratieve functie als buitengewoon Raad van Justitie bemachtigd met een traktement van wel 200 gulden per maand. Daarmee kan hij ook in het levensonderhoud van zijn twee ongehuwde zussen voorzien. En misschien raken de dames wel aan de man. Ze zijn alle drie een eindje in de twintig.

Het schip is niet van al te beste kwaliteit. De eerste dagen rolt en stampt het dusdanig, dat de dames zich aan hun brits of stoel vastbinden om overeind te blijven. Ze zijn verschrikkelijk zeeziek, één van hen keert zelfs haar maag om over de kapitein. Daar moet ze de volgende dag hartelijk om lachen. Van eten moeten ze niet veel hebben. Wanneer ze na vier dagen eindelijk durven te ontbijten met slappe thee, zitten de stoere officieren met zeebenen al aan hun soep. Gortsoep met van alles. Onder andere oude kaas. Bingo! Recept met kaas. Dat moesten we dus maar proberen tijdens de lunch. Zo staat het er (in mijn hertaling)in het dagboek van de meisjes Lammens:

‘Door onze officieren werd behoorlijk stevig gegeten: een grote kom gort met bier, boter, wijn, en oude kaas gemengd en daar waren pruimen bij gekookt en dat was zo dun als soep.’

Nu, daar valt wat van te brouwen, dacht ik zo: gort met pruimedanten is een bekend streekgerecht. Biersoep en wijnsoep zijn helemaal niet verkeerd. Die boter en kaas, tja, dat zal dan voor de nodige vettige smaak hebben gezorgd. Het lastige is dat je als glutenvrije eter niet helemaal zelf kunt gaan experimenteren. Ik deed wat met havermout en wijn en oude geitenkaas en dat werd best te pruimen. Ook met de pruimedanten, maar ja, die mik ik ook in de linzensoep. Tijdens de lunch viel de soep in mijn ogen wat bruin en dik uit, en volgens de eters was het een kleilaag, te machtig. In de omschrijving stond dat het ‘dun als soep’ moest zijn, maar dat was hij niet echt. Het zag er meer uit als iets van de Swedish Cook uit de Muppets.
Er moet dus door worden geëxperimenteerd. Al blijf ik met het probleem van het bier, de gort en de boter zitten. Ik begrijp ook niet zo goed hoe de soep zo bruin is geworden, tenzij je rode wijn hebt gebruikt en bruin bier. Maar als je witbier neemt en witte wijn, dan moet het toch lukken? De combinatie van de zoete pruimedanten met de zoute kaas zou juist heel lekker kunnen zijn. Maar het kan best zijn dat het nooit wat wordt met dit officiersontbijt. Na de bonenestafette toch maar eens experimenteren.

Zo zou ik het ongeveer doen.

Zeebenensoep

Nodig: parelgort, pruimedanten, Old Amsterdam kaas, dun bier, witte wijn, roomboter en water. Bereiding: kook een pond parelgort met een half pond pruimedanten in een pan met een glas bier en een glas wijn gaar, aangelengd met zoveel water als nodig is om een dunne soep te krijgen. Roer er als het kookt een eetlepel boter door en wanneer de gort gaar is 150 gram geraspte Old Amsterdam. Als de kaas gesmolten is, kan de soep worden opgediend.