Wat de dokter zegt!
Via een voetnoot kwam ik bij het werk van dr. Boorde terecht. Dokter wie? Boorde, aan het eind van de 15de eeuw geboren in Sussex, zijn naam wordt ook wel als Borde geschreven. Reiziger, schrijver en vooral arts. Hij studeerde in Oxford, deed nog een gooi naar een functie in de kerk maar dat beviel hem toch niet, en daarom vervolgde hij zijn studies in Orléans, Potieirs, Toulouse, Montpellier en Wittemberg. Als arts toog hij aan de slag in Rome, ondernam een pelgrimstocht naar Santiago de Compostela. Daar diepte hij een struik rabarber op. Tot dan toe onbekend in Engeland. Hij zond zaden naar OliverCromwell, twee honderdjaar later pas zou de plant op enig enthousiasme kunnen rekenen in Engeland. Na een periode in Glasgow, onderneemt Boorde maar weer eens een reisje: Rusland, Turkijke, Jeruzalem… Uiteindelijk strijkt hij neer in Montpellier. Daar gaat hij zijn ervaringen en bevindingen in boekvorm samenvoegen. In 1542 verschijnt zijn Fyrst Boke of the Introduction of Knowledge en zijn Dietary en verder ook nog wat ander werk. Dat ‘Fyrst Boke’ behandelt vooral hygiëne in huis en huismiddeltjes. Het tweede is echt een gezondheidsgids.
Wat schrijft hij zo al (gelukkig allemaal online te vinden tegenwoordig)? Wijn drinken is goed voor de gezondheid, je vrolijkt er van op, je wordt er scherpzinnig van, het zuivert de lever (!!) en zorgt voor gezond rood bloed. Een gezond ontbijt bestaat uit in wijn geweekt brood, dat ook nog eens goed voor je tanden is. En natuurlijk – hoe kan het anders in die tijd – is hij dol op kruiden. Onkruid bestaat niet, ieder kruid heeft wel een functie om de mens te helpen. Omelet met kruiderij, als ik het recept van Erbolate even kort door de bocht mag samenvattten, is heel gezond vanwege de peterselie, hysop, salie, en het venkelzaad. Peterselie bestrijdt galstenen en zorgt voor een stevige plas. Ook prettig: je adem gaat er lekker van ruiken. Salie is ook al weer goed om te plassen en vrouwen raken er snel zwanger van. Hysop bestrijd de rochelhoest en is goed voor de longen en de borst. Venkelzaad zorgt dat je gezonde winden gaat laten.
Zullen we het maar op ‘lekker’ houden voorlopig?
Een kruidenomelet met peterselie, salie, hysop en venkelgroen, wat mij betreft aangevuld met wat zuring, is goed te pruimen. Wat de dokter zegt!
PS: eigenlijk moet je de kruiderij in melk laten trekken en het groen weggooien en dan de melk binden met de eieren. Maar ik geef er hier een moderne draai aan.
PPS: het is niet zo goed met de man afgelopen, nadat hij uiteindelijk terugkeerde naar Engeland. Tijdje in de gevangenis, op drift geraakt, huismiddeltjes verkocht op de jaarmarkten. Doet je een beetje denken aan de kwakzalvers op de schilderijen van Jheronimus Bosch!