Vertrouwelijkheid aan tafel: de stomme knecht
Le Souper fin – Sigmund Freudenberger & Jean-Michel Moreau dit : le Jeune. Ingekleurd rond 1780 door Isidore Stanislas Helman (bron : la noblesse et ses domestiques au XVIIIe siècle, Stéphane Castelluccio, 2021)
Ooit zag ik een prachtig exemplaar van een stomme knecht in de eetzaal van Kasteel Duivenvoorde in Voorschoten. Nuttig wanneer je het bedienend personeel even niet wilde zien. Op dit plaatje zie je er zelfs twee. Eén links achter met de drankjes, en één midvoor met spijzen en servetten.
Dit 18de-eeuwse galante gezelschap zat te eten, te keuvelen en te kozen, en behoefde geen pottenkijkers. Daar was wat voor bedacht, de stomme knecht, de naam zegt het al. Die hoort niets en kan dus ook niets verder vertellen. In het Frans heet dat nog netjes ‘table portante’.
Hoe fraai ook zijn zij uitgedost, de kapsels van de dames met strikken en pluimen, allen zwaar gepoederd. Maar het allerleukste is nog wel die ananas, op die prachtige porseleinen houder. Elegante naakten torsen die voor die tijd nog hoogst exclusieve vrucht hoog boven hun hoofden. Hij staat centraal in beeld en onderstreept de titel van deze prent: Le Souper fin. Een fijn etentje, chic, intiem en behalve wij allemaal zijn er geen nieuwsgierige aagjes. Tenslotte behelpen ze zich met een stomme knecht of twee.