Zo ergens aan het begin van onze jaartelling werden wij hier een Romeinse kolonie, in ieder geval tot aan de rivier de Rijn, die de noordgrens van het Romeinse rijk zou gaan vormen. De Romeinen troffen hier een agrarische samenleving aan, waar een schrijver als Tacitus het volgende over kwijt wilde: ‘Hun voedsel is eenvoudig: fruit, vlees, en gestremde melk. Ze kennen geen uitgebreide bereidingswijze vor het eten en ook geen smaakmakers.’ Tacitus vond het maar keuterboertjes, slordige kleine akkertjes, her en der wat grazend vee.

De Romeinen, sterk centraal georganiseerd, pakten ook de hervorming van de landbouw hier aan. De Romeinse soldaten moesten gevoed worden, en dat diende lokaal te worden geproduceerd. De lokale boeren konden kiezen: meewerken of vertrekken of de dood. De meesten werkten mee. Naar Romeins model werden er villa’s gebouwd: grote herenboerderijen, waar op grote schaal emmer, spelt, broodtarwe, gerst, erwten, duivenbonen, linzen, wortelen, huttentut, lijnzaad en meer werd verbouwd. In de kruidentuin kwam selderij, dille, koriander, rucola, knoflook en ui. Appels-, peren-, kersen-, pruimenbomen werden in keurige boomgaarden aangeplant. Druiven op de wijnhellingen. Ook de veeteelt werd herzien. Op de minder vruchtbare gronden in de Kempen kon je wel vee laten weiden. Er kwamen zelfs een vissaus-fabriek, omdat een Romein liever ‘slechte’ vissaus at dan geen. De lekkerste vissaus haalde men uit de Spaanse provincie Baetica, maar dat was natuurlijk alleen bestemd voor de hoge officieren.

Het heimwee-eten van de Romeinen bleef, nadat het Romeinse Rijk in elkaar stortte en de Romeinse legioenen vertrokken. Op de vissaus na. Kortom: de successtrategie van de Romeinen betekende het einde van de meeste van onze inheemse kleinschalige boerenbedrijfjes. De centralistische aanpak van de Romeinen was efficiënter en effectiever. Maar uiteindelijk bereikt het Romeinse Rijk ook de grenzen van de groei. Maar het succesverhaal heeft wel flink wat eeuwen geduurd en een blijvende indruk gemaakt op land, organisatievorm en mensen.

 Copyright tekst en foto: Lizet Kruyff, januari 2013