Keuterboeren op de Floriade

 

 Naar de Floriade ga je voor de plantjes, toch? Of…nee, ik ging naar de Floriade met de excursie van de Wetenschapsjournalisten om de bewoningsgeschiedenis van het gebied te bekijken. Het grote terrein aan de Mierbeek is keurig archeologisch in kaart gebracht. Je loopt er als het ware door vijfduizend jaar bewoningsresten. De dekzandgrond was niet erg vruchtbaar, maar de beek in de buurt was een aanwinst. Schoon water volop. Een eerste vereiste voor een boerengemeenschap. Hout was er ook, dus er konden boerderijtjes worden neergezet. In de Bronstijd en IJzertijd zal er een gehucht geweest zijn. De grafheuvels die ze voor hun doden opwierpen zijn er nog. Er staan inmiddels mijnbouwbossen op, de dennenbomen die in vanaf de 18e eeuw in lange rijen werden aangeplant om als de gangen te stutten in de kolenmijnen in Zuid Limburg.
De belangrijkste bewoning start echter in de Middeleeuwen, De boerderijen hadden enig aanzien, er werd zelfs een kapel gebouwd, de Sint Janskapel op Sandfort. Dat zand komt natuurlijk van de zandgrond waarop het dorp lag, en het fort slaat op de voorde, de doorwaadbare plaats door de beek.
Er liep een belangrijke weg langs het dorp, die nog goed in het landschap herkenbaar is. Maar ook al breng je nog zoveel stalmest aan op de akkers, zandgrond blijft arm. Schapen werden er gehouden. Het vee ging ‘s nachts in de veekraal, die omgeven was door een houtwal, waarvan het hout weer voor alle dingen die je nodig had op de boerderij kon dienen. Een nieuwe steel voor de schep, brandhout, klompen, wat al niet.
Op de akkers stond boekweit en rogge, en wat haver. Viskuilen leverden af en toe een snoek. Zeker geen rijk bestaan, maar men kon zich redden en de pacht betalen. Er staan nog wel boerderijen, maar inmiddels zijn die niet meer als zodanig in gebruik. Deze kleinschalige vorm van landbouw vinden we nu niet meer rendabel. De boerenfamilie kan er niet meer van leven.
Gelukkig is het eeuwenoude Sandfort nu als Cultuurhistorische route te volgen door de geschiedenis. Vergeet de kitscherige perkjes even en duik terug in de tijd. Kom je meteen langs de eetbare tuin. En er is een fraaie lichtbeelden ‘experience’ in de boerderij. Zo wordt de Floriade een spannende ontdekkingstocht. En gelukkig blijft de route bewaard voor de toekomst.

Het plaatje komt uit het boekje ‘Expeditie Archeo’ waarin de route en alles wat je tegenkomt beschreven staat. Er zijn ook doe-boekjes voor kinderen.