Hoe kook ik een aardappel

Aardappelen koken, dat kan toch iedereen? Nou, heel lang kon ik dat helemaal niet. Tot ik ze standaard in de schil ging koken. Om de een of andere reden lukt het mij dan altijd. Eigenlijk is het koken van aardappelen helemaal geen onderwerp voor een blog, toch? Dat dacht ik ook, tot ik het kookschriftje van Susanna Jacoba Martens uit Utrecht onder ogen kreeg. Ze werd geboren in 1790 en overleed in 1860. In die tussentijd sloot zij een keurig huwelijk in 1826 met jonkheer J.C. Martens van Sevenhoven, die iets hoogs in de politiek en het landsbestuur was, baarde twee levenloze kinderen en verder weet ik niet veel van haar. Er is een portret van haar – nee niet dit plaatje – maar dat is decennia na haar overlijden gemaakt. Het enige waar we iets over haar te weten kunnen komen lijkt dus haar kookschriftje. Het is in de 19e eeuw geschreven, maar vertoont veel 18e eeuwse trekjes. Vermoedelijk heeft zij recepten mogen overschrijven uit het schriftje van haar grootmoeder of moeder, schoonmoeder, of van een tante. En voor de hand ligt, dat zij de groente en veel fruit uit een eigen moestuin betrok. Allemaal heel voor de hand liggend. Toch valt er iets op.
Want waar begint haar kookschriftje mee? Met een recept voor aardappelen! Die deden in de 18e eeuw schoorvoetend hun intrede in de keuken en de kookboeken.
Susanna schilt ze, wast ze en kookt ze gaar in water met wat zout. Heel simpel. Kennelijk was het koken van aardappelen een kunst die je goed moest vastleggen, vond Susanna. Wel vind ik het heel opvallend als begin van een kookschrift, waarin ook veel spannendere, ingewikkeldere en smaakvoller recepten staan.

Zoals de uit de 18e eeuw mee verhuisde recepten voor smoddervis, wortelpodding, en athia van komkommers, die vrolijk tussen de 19e eeuwse recepten voor aardappelen, macaroni en gevulde uien figureren. Gezien de frommels en vetvlekken is het schriftje stevig gebruikt in de keuken. Maar nooit zullen we weten of er dagelijks gekookte aardappelen op tafel kwamen.