Erwten – de restjes
Vinden de archeologen ooit erwtjes terug bij opgravingen? Jazeker, de oudste tot nu toe zijn gevonden in het Nabije Oosten, ze dateren uit de tweede helft van de 8ste en het 7e millenium
vóór onze jaartelling. In de Romeinse tijd werden erwten
zelfs als dodenmaaltijd meegegeven met de overledenen, zo getuigt een vondst
van 141 verkoolde erwten in een brandgraf in het Duitse Neuss uit het einde van de 2e
of begin 3e eeuw van onze jaartelling. Neuss ligt ten noorden van Keulen, Colonia Agrippina in de Romeinse Tijd.
vóór onze jaartelling. In de Romeinse tijd werden erwten
zelfs als dodenmaaltijd meegegeven met de overledenen, zo getuigt een vondst
van 141 verkoolde erwten in een brandgraf in het Duitse Neuss uit het einde van de 2e
of begin 3e eeuw van onze jaartelling. Neuss ligt ten noorden van Keulen, Colonia Agrippina in de Romeinse Tijd.
Zo’n getal van 141 erwtjes vind ik altijd bijzonder. Was dat nou toevallig een maatje? Of was dat het aantal wat er op dat moment was? Of is dat slechts het aantal dat is teruggevonden en waren het er meer? Dat wordt binnenkort eens erwten tellen en wegen.
Even overvliegen naar Engeland. Bonen zaaien was een taak voor de lente, en de rentmeester diende direct te beginnen na het ploegen en eggen. Hetgeen iets zegt over de grootschaligheid van de aanplant zo vlak na het jaar 1000. De rentmeester diende ook voldoende bonen te hebben om de vrouwelijke slaven te voeden tijdens de Vasten. En de isschop van Worcester vaardigde in 1016 een charter uit waarin hij het recht kreeg op een derde van alle bonenvelden.
In Engeland zijn ook restjes van erwten gevonden, uit de 9e eeuw in Gloucester, en de 10e en 11e eeuw in York en Winchester.
Blijf ik zitten met de vraag, waarom de Britten het Latijn en de Fransen volgen qua naamgeving: peas komt natuurlijk van pisum of pois. Terwijl een Germaanse of Saksische naamgeving ook voor de hand lag, zoals wij met onze erwten, die van erbsen komen dat je dan weer heel moeilijk kunt schrijven op z’n Saksisch, maar dat klinkt dan weer als erbsen.
Vermoedelijk omdat de Romeinen al begonnen met de grootschalige erwtenaanplant in hun koloniën?
Weten we iets van de bereiding? In Angelsaksisch Engeland wordt gesproken over ‘peasene broth’. Erwtensoep dus. En ergens staat als ziekenkostje: Verse erwtjes met geweekt brood en bouillon en losgeklopte eieren. Of alikruiken uit de schelp met erwtjes. Nou, dat is nog eens iets om te proberen. Wij eten alikruiken alleen als aperitiefje, met een speld uit de schelp gepeuterd.