Een Schaal met een Verhaal

Nou, dat was echt 8 op de schaal van Richter! Een prachtige en verrassende vondst van een schaal in Oegstgeest. We hadden al horen fluisteren, maar het bleef een goed bewaard geheim. Tot vorige week tijdens de presentatie in het Rijksmuseum van Oudheden. Kijk nou eens wat een plaatje. Bedenk dan, dat het om een zilveren kom gaat uit de Romeinse periode, waar later van alles aan is toegevoegd. Vergulde figuren, een schijf met filigrain en granaten, hengsels met een dierenvorm en opnieuw granaten. De vondst – AD 600 – behoort bij een nederzetting uit die vroeg-middeleeuwse periode. Vroeger dachten de archeologen dat het om een boerendorp ging, maar nu blijkt uit de rijke vondst dat er handelscontacten met een wijde buitenwereld waren. Engeland, het Rijnland, Frankrijk, het Midden-Oosten, en Pakistan of India. Er zijn bij het dorp ook kades gevonden en steigers, naar Engeland was het met wind mee maar een dag varen.

De versiering vertelt een verhaal. Het ingelegde goud in de bovenste band aan de binnenkant gaat over de jacht. Een hond zit achter vechtende bokken aan. Een andere hond jaagt op herten. Dan zijn er nog mythologische dieren, waarvan er één een menselijk been in de bek heeft. Op de bodem is een schijf aangebracht versierd met gouddraad en stukjes granaat.
Op de buitenkant zijn beslagplaten aangebracht ook weer versierd met granaat en filigrain. Aan die platen zitten ringen, zodat je de schaal kan ophangen. Niet zoals de hanging baskets nu, maar zo, dat je die protserige binnenkant goed kunt zien.

De zilveren kom dateert waarschijnlijk uit pakweg AD 400 en zou goed uit een meer oostelijk deel van Europa kunnen komen. De schijf doet meer noord-Frans aan met invloeden uit het Duitse Rijnland. Dat ophangen – ja ja, die hanging baskets – is een Engels idee, al heet het onder archeologen dan hanging bowls en ze zijn gemaakt van brons. Kortom: tot op vandaag kent deze schaal zijn gelijke niet. Is hij gebruikt? Nou, dat is de vraag. In de laatste fase is het ding vooral voor de sier. Er is bewust een gat in de bodem gemaakt. Niet handig als je er vocht in wilt doen, zoals wijn. Maar misschien incidenteel als fruitschaal?   

Zijn er nog meer spannende vondsten uit die periode en die omgeving? Jazeker, daarover morgen meer.