De Koolsla van Liselotte

Experimenteren vraagt soms tijd. De elzenpropjes liggen in hun derde pekelbadje. De sinaasappeltjes staan te verzijgen in water. Volgens de recepten moet dat allemaal met regenwater. Dat was vóór de industriële revolutie en de aanleg van de waterleiding vaak schoner dan het water uit de put of de sloot. Gelukkig hebben wij kraanwater van hoge kwaliteit. Maar wat moet een mens wanneer de experimenten het even helemaal zelf kunnen? Juist, een mens pakt een boek van een stapeltje. En omdat het warm weer is niet zo’n heel moeilijk  boek. Ooit kocht ik een vertaling van één van de boeken van Salcia Landmann. Gepeperd & Gezouten. De vertaling doet mij hevig hunkeren naar de Originalfassung in het Duits.
Salcia Landmann werd in 1911 geboren in Zolkiew, wat nu  de Oekraïne is, maar toen ‘Galicië’  was. Het middeleeuwse vorstendom Halytsj fuseerde met het aangrenzende Wolynië en kwam uiteindelijk deels onder Pools, deels onder Litouws bestuur. Maar van 1772 tot 1918 was het een kroonland van Oostenrijk. Toen het ministaatje in 1918 weer onder Pools gezag kwam emigreerde de familie Landmann naar Zwitserland. Gezien de loop van de geschiedenis een wijs besluit. Salcia Landmann overleed in 2002 in Sankt Gallen.  Het boekje heeft ze opgedragen aan haar grootmoeder Sabina Gottesmann-Seemann, die in 1872 werd geboren op het landgoed Ostra aan de Snjestr. Ook oma overleed in Sankt Gallen, al in 1950. Van haar leerde ze het grootste en beste deel van haar kookkennis. In 1965, wanneer dit boekje verschijnt, windt Salcia zich op over de toenemende ‘verAmerikanisering’ van onze Europese eetcultuur. Pakjes en zakjes, chemicaliën en vlug-klaar, en niemand die meer het verschil kan proeven tussen ‘echt’ en ‘nep’. (Ja, toen al. So what’s new?)
Staan er recepten in? Ja, tussen de eet-anekdotes staat af en toe een bruikbaar recept. Soms hebben recept en anekdote met elkaar te maken. Zoals in dit geval. De schoonzuster van Lodewijk de Veertiende van Frankrijk was Liselotte van de Palts, die heel erg van lekker eten hield. Zij schrijft in één van haar brieven dat ze als jong meisje in haar nachtponnetje naar de keuken sloop om schalen koolsla op te snoepen. Waarschijnlijk gaat het om een salade als deze.

Koolsalade

Een mooie stevige witte of rode kool wordt met een mes of met een schaaf in niet al te fijne reepjes gesneden. Die kook je even heel kort op in gezouten water. Intussen braad je dobbelsteentjes spek uit tot ze knapperig zijn. Giet de kool af en doe hem in een kom. Doe er azijn zout en peper bij en hussel even om. Giet er dan het hete spekvet met de spekjes over. Leg een plankje met een gewicht op de kool, zodat de boel een beetje wordt samengeperst en de marinade goed kan door dringen in de kool. Koel de salade in de kelder, maar niet in de koelkast. Lekker bij de BBQ

Op het plaatje een jeugdige Liselotte. Naarmate ze ouder wordt zie je haar op haar portretten uitdijen. Zo gaat dat in het culinaire leven!