Arme Ridders

Arme ridders als nagerecht kom ik ergens tegen. Arme ridders, Arme Ritter, zo noemen de Duitsers het wentelteefje. Waar slaat dat Arme Ridder eigenlijk op? En is het iets typisch van Duitsland en Nederland? Lees maar even mee, dit heb ik aan informatie opgeduikeld in de huisbibliotheek:

Het verwerken van oud brood is zo oud als het brood zelf. Het eerst beschreven recept dat er een beetje op lijkt vinden we bij Apicius, dus al uit de Romeinse tijd! Verbrokkel brood en maak er grotere hapjes van, doop ze in melk en bak ze in olie en giet er honing over en dis ze op. Een volgend recept vinden we in de 14e eeuw: snijd oud brood in arme ridders en bak ze in vet, maar niet te droog. Heel kale versie wel. In de 17e eeuw komt er iets van context bij, de arme ridders zijn een aalmoes, je geeft ze weg aan de armen. Dus is nu de ridder arm, of de doelgroep, of beiden?

In Engeland bijvoorbeeld heten ze Poor Knights of Windsor, maar het gerecht werd ook aangeduid als ‘toast met kaneel’. De arme ridders van Windsor waren meestal gevangen genomen in de oorlogen met Frankrijk en hadden hun bezittingen moeten verkopen om losgeld bijeen te brengen. Ze kregen een pensioentje en mochten hun tijd uitdienen in Windsor. Dat was al vanaf de 14e eeuw zo.

In Spanje schijnt het vooral een stevige hap voor de Vastentijd geweest te zijn. Dat lijkt me verdedigbaar, zeker als er honing over gegoten wordt, wat een oudere versie dan suiker met kaneel kan zijn. Dat is meer zoals de Romeinen het deden.

In Portugal zijn de wentelteefjes een traditionele Kerstlekkernij en ze heten daar ‘rabanadas’. Het brood wordt in melk en ei geweekt, gebakken en met suiker en kaneel bestrooid. Variaties zijn dat je ze in wijn, thee of water doopt en dan bakt. En behalve suiker en kaneel kan er dan ook een sausje met portwijn bij.

De Fransen noemen het ‘pain perdu’ (je ziet niet dat je oud brood eet) en de Amerikanen pervers genoeg ‘French Toast’.

De vorm van de lokale broodjes bepaalt dus ook de vorm van het wentelteefje. Hier zijn we meer van de boterhammen dan van de kleine broodjes, of schijven stokbrood. Maar overgebleven kerststol of panettone zou ik zeker à la Arme Ritter bereiden 3e kerstdag!

Hier een ouderwets huishoudschoolrecept:

Wentelteefjes:

Dit heb je nodig: 18 sneetjes oud brood zonder korst, 1 à 2 eieren, ongeveer 6 dl melk, 30 gram suiker, 100 gram boter, wat kaneelpoeder, geraspte citroenschil of vanille, poedersuiker.

En zo doe je het: Klop de eieren met de suiker en het smaakje. Voeg er de lauwe melk bij en week hierin de sneetjes brood. Zorg dat de sneetjes brood weliswaar verzadigd van het mengsel raken, maar niet oplossen. Laat ze op een bord even uitlekken en bak de wentelteefjes in de lichtbruin geworden boter aan beide zijden bruin. Bestrooi ze met wat poedersuiker en dis ze warm op.