Aalbessengelei in 1765

Onlangs mocht ik een verhaal houden bij een leuk feestje, de 250ste geboortedag van Wessanen. Dat ging natuurlijk over het eten in de tijd van het ontstaan van dit bedrijf. Groot geworden aanvankelijk in kanariezaad (dat noemen we nu heel duur chiazaad) en mosterdzaad, later kwam daar rijst, gort en haver bij. Maar hoe was het culinaire klimaat in 1765? Wat was het voor tijd? Het is het jaar dat de familie Mozart in ons land arriveert op uitnodiging van prinses Caroline van Nassau, de zeer muzikale dochter van de stadhouder. Het jaar waarin in Parijs het eerste restaurant van kok en cateraar Boulanger opent. Een schip loopt vlak bij Egmond vast op de kust in november van dat jaar, met een lading suiker en koffie aan boord. Lading en bemanning worden gered.
Aan het hof kookt en dineert men op z’n Frans, maar de harde en nuchtere werkers aan de Zaan eten volgens de seizoenen, spaarzaam en zonder al te veel poespas. Het jaar was begonnen met een heel koude winter. In februari was het ijs op de Zaan zelfs zó dik, dat je er met paard en wagen op kon rijden. In juni openen Adriaan Wessanen – koopman in kaas – en zijn neef Dirk Laan hun bedrijf. Er volgt een droge zomer.
Ongetwijfeld zullen in de huishoudens voorraden zijn aangelegd van voedsel, maar ook van brandstof: turf en hout. Helaas weten we niet of mevrouw Wessanen of mevrouw Laan een kookschriftje bijhield met de favoriete recepten. Dat was een populaire bezigheid in die tijd. Het is de tijd dat er veel kookboeken verschijnen die de huisvrouw en haar keukenmeid in de titel zetten: De Volmaakte Geldersche Keukenmeid, de Volmaakte Hollandsche Keuken-Meid, De Schrandere Stichtse Keuken-meid, De Wel-Ervarene Utrechtse Keuken-Meid en de Huishoudelyke Hollandsche Jufferlyke Almanach. Zowel de kookschriften als de kookboeken wemelen van de recepten om groente en vruchten in te maken. Nodig om in de wintermaanden en het voorjaar over voldoende voedsel te beschikken.
Het is aalbessentijd, dus hier een recept. Ik hertaal het een beetje.

Hoe je Aalbessengelei moet maken.

Neem het sap van een pond aalbessen. Los dan in een pan drie kwart pond suiker op in water. Laat het water er uit koken en voeg dan het aalbessensap toe. Roer goed dooreen en laat het dan even op het vuur staan. Zodra er een vlies op komt moet je dat er afscheppen en dan de rest in potjes of kopjes doen.